Omawiane w tym artykule systemy wychowawcze są uporządkowaniem, ujęciem w ramy szerszego zagadnienia, jakim są procesy wychowawcze. Jakie dwa główne systemy edukacyjne możemy wyróżnić? Czym się one charakteryzują? Zapraszam do lektury!
Spis treści
Co to jest system wychowawczy?
System wychowawczy to całokształt wydarzeń, zjawisk i wpływów różnych organizacji, które przekazują wiedzę, określone wartości i działania pedagogiczno-dydaktyczne w kierunku jednostki ludzkiej.
W warunkach demokracji, tolerancji możesz mieć wpływ na ukierunkowanie rozwoju swojego dziecka poprzez np. wybór szkoły, gdzie jest preferowany jeden z głównych systemów wychowawczych (w artykule poniżej) czy też jeden z kierunków alternatywnych, np. wg wzorów M. Montessori, R. Steinera (szkoła waldorfska).
Życie człowieka jest skomplikowanym ciągiem zjawisk, wydarzeń, sytuacji oraz możliwości. Dlatego wybór szkoły np. katolickiej nie zamyka drogi do pomnażania dóbr materialnych czy też otwarcia na potrzeby drugiego człowieka jako osoby, którą chrześcijaństwo wywodzi z założenia, że człowiek jest stworzony na wzór i podobieństwo Boga.
Podobnie wychowanie liberalne nie odbiera człowiekowi możliwości dążenia do pełni prawdy i miłości, do świętości. Wybierasz system, kierunek rozwoju, ale nie jesteś skazany raz na zawsze i do końca na podjęte decyzje. Człowiek jako istota myśląca wykracza poza ustalone schematy w kształtowaniu własnej osobowości.
Szukamy odpowiedzi: kim ja jestem, jakie działania przede mną, abym spełnił swoje marzenia. Jak mądrze żyć w zgodzie z samym sobą i w środowisku społecznym.
Główne systemy edukacyjne
Kierunki mogą być bardzo różne, ale zasadnicze to przede wszystkim: Religijno-metafizyczne, skierowane ku Bogu lub naturalistyczne skierowane ku człowiekowi.
Koncepcja światopoglądowo-religijna ujmuje wychowanie jako proces dążenia człowieka do doskonałości poprzez utrzymanie całkowitego oddania i ufności kontaktu z Bogiem.
Koncepcje światopoglądowo-naturalistyczne zakładają, że najwyższym dobrem i celem jest wszechstronny rozwój człowieka, który czyni wiele, aby pomnażać różnorodne wartości ziemskie.
Liczne koncepcje wychowawcze wyzwoliły kierunki wspólne potwierdzające istnienie globalnych nadrzędnych celów i zadań edukacyjnych. Współcześnie rozwinęły się następujące główne systemy wychowania:
- Chrześcijański – prowadzony przez Kościół Katolicki.
- Liberalny – realizowany obok wychowania chrześcijańskiego w krajach demokracji wolnorynkowej.
Wychowanie chrześcijańskie
Główna idea w chrześcijaństwie to idea miłości Boga, życie według wskazań Jezusa Chrystusa. Wychowanie chrześcijańskie realizowane jest głównie w rodzinach chrześcijańskich, w Kościele oraz szkołach katolickich różnych typów, rodzajów i poziomów.
W przedszkolach, szkołach samorządowych i państwowych decydujące znaczenie mają w nauczaniu chrześcijańskim lekcje religii.
Wychowanie liberalne
Zasadnicza myśl w liberalizmie to idea wolności. Ideał wychowawczy to jednostka twórcza, aktywna samodzielna, tolerancyjna wobec wszystkich. Podstawowe założenia wychowania liberalnego, najogólniej ujmując, można sprowadzić do:
- szacunku dla dziecka,
- mobilizowania jego aktywności psychofizycznej,
- rozwijania możliwości i zainteresowań w procesie kształcenia,
- angażowania do pełnego aktywnego życia,
- łączenia aktywności umysłowej z praktyką,
- rozwijanie aktywności twórczej,
- odrzucenie karności zewnętrznej w wychowaniu na rzecz wolności wewnętrznej,
- współpracy i współdziałaniu nauczycieli, uczniów i rodziców w wychowaniu,
- indywidualny dobór treści do możliwości dziecka,
- różnicowanie metod nauczania,
- odchodzenie od zasady, że nauczyciel jest wyrocznią i wie wszystko, na rzecz szerokiej współpracy z uczniem w procesie wychowania i nauczania.
Wychowanie liberalne traktuje kulturę jako źródło duchowej energii i twórczości odkrywczej człowieka, nadaje sens ludzkiemu funkcjonowaniu w zgodzie z naturą -zawsze z działaniem w pomnażaniu dóbr materialnych.
Podsumowanie
Wyzwania współczesnego świata wymuszają konieczność wdrażania młodzieży do solidnego opanowania umiejętności rzeczowych, językowych (masz umiejętności tzw. miękkie, to dasz radę podejmować śmiałe działania). System wychowawczy ukierunkowuje, dlatego też ma wpływ na formowanie osobowości młodego człowieka. O tym w następnym artykule!
